İl Seviyesinde Beşeri Kalkınma Endeksi, 2018-2022

Ülkenin iktisadi kalkınma sürecinde, fiziki sermaye kadar beşeri sermaye yeterliliği de önemlidir. Beşeri kalkınma endeksi, ülkelerin beşeri sermaye yeterliliklerini belirlemek amacıyla Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hesaplanmaktadır. Bu endeks; yaşam beklentisi, eğitim ve gelir olmak üzere üç alt bileşenden oluşmaktadır.

Beşeri kalkınma endeksi, 0 ile 1 arasında bir değer alır. Endeksin 0,8 ve üzeri “çok yüksek beşeri kalkınma”, 0,7 ile 0,8 arası “yüksek beşeri kalkınma”, 0,55 altı ise “düşük beşeri kalkınma” seviyesini gösterir.

Ülkemize ait beşeri kalkınma endeksi değerleri genellikle UNDP tarafından ülke düzeyinde hesaplanıyordu. Ancak 2023 yılında Kurumumuz tarafından ortalama eğitim süresi ve muhtemel eğitim süresi göstergelerinin hesaplanmasıyla, beşeri kalkınma endeksi ülkemiz tarafından belirlenebilir hale gelmiştir.

2022 yılında beşeri kalkınma endeksi 0,854 olarak açıklanmıştır. Bu değer, 2018’e göre %1,1 artış göstermiştir. Türkiye, “Çok Yüksek Gelişmişlik” seviyesindeki ülkeler grubunda yer almaktadır.

Endeksin alt bileşenleri olan yaşam beklentisi endeksi %2,2 azalırken, eğitim endeksi %3,0 artış ve gelir endeksi %2,6 artış göstermiştir.

Beşeri Kalkınma Endeksi ve Alt Endeksleri, 2018-2022

Beşeri Kalkınma Endeksi, Alt Endeksleri ve Değişim Oranları, 2018-2022

Beşeri Kalkınma Endeksinin En Yüksek Olduğu İl Ankara

2022 yılında beşeri kalkınma endeksi en yüksek olan il, 0,891 ile Ankara olmuştur. Ankara’yı sırasıyla 0,886 ile İstanbul ve Kocaeli, 0,870 ile İzmir ve 0,867 ile Muğla izlemiştir. En düşük endekse sahip il ise 0,748 ile Ağrı olmuştur.

Beşeri Kalkınma Endeksinin En Yüksek ve En Düşük Olduğu 5 İl, 2022

İllere Göre Beşeri Kalkınma Endeksi, 2022

Beşeri Kalkınma Endeksinin Son 5 Yılda En Çok Arttığı İl Kilis

2018-2022 yılları arasında beşeri kalkınma endeksinin en fazla artış gösterdiği ilk beş il sırasıyla %4,1 ile Kilis, %4,0 ile Şırnak, %3,9 ile Çankırı ve Hakkâri ve %3,8 ile Ağrı olmuştur. Aynı dönemde, endeksin en çok düştüğü iller ise sırasıyla %0,2 ile Trabzon, %0,1 ile Ordu, %0,03 ile Rize ve %0,02 ile Karabük olmuştur.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı