Kızılay’dan yapılan açıklamaya göre, Gaziantep’te yaşayan 30 yaşındaki Naide Soylu, üçüncü gebeliğinde dünyanın en nadir kan grubuna sahip olduğunu öğrendi. Literatürde Rh Null, kamuoyunda ise “altın kan” olarak bilinen bu gruba, yalnızca 6 milyonda bir kişide rastlanıyor.
ALTIN KAN 50’DEN AZ KİŞİDE VAR: İLK KEZ ABORJİN KADINDA KEŞFEDİLDİ
Altın (Rh null) kan, kırmızı kan hücrelerinde (RBC) Rh antijenleri bulunmayan en nadir kan grubudur.
Rhesus (Rh) faktörleri veya antijenleri olarak bilinen proteinler, altın kan grubuna veya Rh null kan grubuna sahip kişilerin kırmızı kan hücrelerinde tamamen bulunmaz . Bu, dünyadaki en nadir kan grubudur ve bu kan grubuna sahip 50’den az kişi vardır. Altın kan grubu ilk olarak 1961 yılında Avustralyalı bir Aborjin kadında keşfedilmiştir.
Kırmızı kan hücrelerimizin yüzey zarlarında antijen adı verilen şekerler ve proteinler bulunur. Mevcut antijen karışımına bağlı olarak kan, farklı kan gruplarına ayrılır ve A, B, 0 veya AB kan grupları bulunur. ABO sistemi, hücrelerdeki “Rh-D” faktörünün varlığına veya yokluğuna bağlı olarak Rh pozitif veya Rh negatif olarak da ayrılır.
Altın kan grubuna veya Rh-null kan grubuna sahip bir kişide tüm Rh antijenleri eksikken, Rh-negatif kan grubuna sahip bir kişide sadece Rh-D antijeni eksiktir.
Altın kan grubuyla ilgili endişe, Rh-nötr kan grubunun bağışlarının inanılmaz derecede az ve zor olmasıdır. Rh-nötr bir kişi, kana ihtiyaç duyduğunda dünya çapında düzenli Rh-nötr bağışçılardan oluşan küçük bir ağın iş birliğine güvenmek zorundadır. Dünya genelinde bu kan grubu için yalnızca dokuz aktif bağışçı bulunmaktadır. Bu da onu dünyanın en değerli kan grubu yapar, dolayısıyla “altın” kan olarak adlandırılır.
İSPANYA’DAN GETİRİLDİ
Doğum öncesi kan ihtiyacı hayati hale gelince, Türk Kızılay harekete geçti. İspanya’dan özel koşullarda getirilen 3 ünite kan, soğuk zincirle Gaziantep’e ulaştırıldı. Zamanla yarışılan bu operasyon sayesinde anne sağlıklı bir doğum yaptı ve bebeğini kucağına aldı.
3 KEZ KAN VERİLDİ AMA UYUM SAĞLAMADI
İlk iki gebeliğinde sorun yaşamayan Naide Soylu, üçüncü gebeliğinde yapılan rutin testlerde kan uyuşmazlığı tespit edilince yakın takibe alındı. Talasemi hastalığı nedeniyle hamileliğinin 7. ayında kan nakline ihtiyaç duyulan anne için Türk Kızılay aracılığıyla üç kez kan temin edildi ancak uyum sağlanamadı. Aile bireylerinin kanları da uyuşmayınca süreç kritik bir aşamaya geldi.
KAN GRUBU NE
Gaziantep Üniversitesi’nde yapılan ileri taramalar ve ABD’den gelen test sonuçları, Soylu’nun Rh Null kan grubuna sahip olduğunu kesinleştirdi.
Doğumu yaklaşan Naide Soylu için Gaziantep Üniversitesi’nden gelen talep üzerine, Türk Kızılay hızla harekete geçti. İspanya’da bulunan iki ünite dondurulmuş Rh Null kanı ile aktif bir bağışçıdan alınan bir ünite, özel taşıma koşullarında soğuk zincir korunarak önce İstanbul’a daha sonra Gaziantep’e ulaştırıldı. Dondurulmuş ünitelerin, çözülmesinden sonra yalnızca 72 saat içinde kullanılabilmesi, operasyonu daha da kritik hale getirdi.
Zamanla yarışılan bu sürecin sonunda yapılan nakil sayesinde anne sağlıklı bir doğum yaptı ve bebeğini kucağına aldı. Türk Kızılay, Türkiye’de ilk kez gerçekleştirilen bu nakille uluslararası düzeyde örnek bir insani yardım başarısına daha imza attı.
Anne Naide Soylu, yaşadığı sürece ilişkin şu ifadeleri kullandı:
“İlk kez altın kanı duydum, belki doğurabilirim ama çocuğumu kucağıma alamam diye korktum. Umudum kalmamıştı, ailem ve eşim teselli ediyordu. Doğum zamanı yaklaşırken İspanya’dan gelen güzel haberle hayata tutundum. İlk verildiği anda kalbim çarptı, bir şey oluyor diye korktum ama sonra rahatladım. Ameliyatım zor geçti, sonrasında kanı yine verince toparlandım çok şükür. Kan bağışının ne kadar önemli olduğunu anladım. Bir damlasına muhtaçmışız.”
Anne Naide Soylu’nun doktoru Prof. Dr. Vahap Okan, altın kan grubunun herkese kan verebildiğini ancak sadece aynı gruptan alabileceğini belirterek, “Doğum öncesinde ciddi risk vardı çünkü kan bulunamazsa hem anne hem bebek hayati tehlike altındaydı. Kızılay süreci organize etti ve kan temin edilerek ameliyat güvenli gerçekleştirildi.” dedi.
Türk Kızılay Kan Hizmetleri AR-GE ve İş Geliştirme Müdürü Nazlı Sözmen ise sürece ilişkin, şunları kaydetti:
“Uluslararası Nadir Kan Bağışçısı Paneli ile iletişime geçtik ve İspanya’dan olumlu yanıt aldık. Kayıtlı bir Rh Null kan grubuna sahip bağışçılarının olduğu ve kendi bankalarında da iki ünite doldurulmuş kan bileşeni olduğu bilgisi oluştu. Doğumla ilgili tarihi netleştirdik ve bu çok önemliydi. Dondurulmuş üniteler çözüldükten sonra transfer edilmesi gerekiyordu ve çözüldükten sonra kullanılması için maksimum 72 saat ömürleri bulunmaktaydı. Soğuk zincir garanti edilerek İstanbul’a oradan da Gaziantep’e ulaştırılmasını sağladık. Bu süreci Türk Kızılay olarak ülkemizde ilk defa gerçekleştiriyoruz. Bu vaka, Kızılay’ın hayat kurtaran müdahalelerinin uluslararası boyutunu bir kez daha ortaya koydu. Dünyanın en nadir kan gruplarından biri için yürütülen bu operasyon, gönüllü kan bağışının ve küresel işbirliğinin ne kadar hayati olduğunu gözler önüne serdi.”
